Son zamanlarda artan internet kullanımı artık yaş, cinsiyet, meslek, gelir düzeyi göz etmeden hepimizin hayatının tam merkezine girmiş durumda. Bilgiye ulaşmada muazzam bir araç olan internet, aynı zamanda vizyonumuzu geliştirmede de önemli rol oynuyor. Ancak bunun yanı sıra internet kullanımı iyi yönetilmediğinde, birçok kötü etkileri beraberinde getiren ve kontrol edilemeyen bir alışkanlığa da dönüşebilir.
Doğru İnternet Kullanımı Nedir?
Teknolojik herhangi bir araç veya yöntem eğer amacına uygun kullanılmazsa birçok tehlikeye sebep olabilir. İnternet kullanımının çocuklar tarafından doğru ve etkili bir şekilde olması için yetişkinlerin kontrolü gerekebilir;
• Çocukların yaşına ve gelişimine uygun siteleri ziyaret etmesi,
• Uyku veya günlük düzenini bozmayacak şekilde interneti kullanması,
• Vizyonu geliştirmede tek yöntem olarak görmemesi
• Ebeveyn kontrolünün sağlandığı ve ebeveynlerin onay verdiği internet etkinliklerini kullanması
doğru ve etkili internet kullanımına örnek olarak gösterilebilir.
Çocukla interneti ilk buluşturduğumuzda atladığımız ya da aklımıza gelmeyen bir şey olduğunu düşünüyorum. O da çocuğun interneti nasıl kullanması gerektiğini ona anlatmak, doğru ve etkili internet kullanımı nasıl olmalıdır sorusunu birlikte cevaplamak. Bu maddeyi atlamazsak çocukların daha verimli veamacına uygun şekilde kullanma alışkanlığını benimsediklerini gözlemleyebiliriz. Çocuklarımıza hangi içeriklere girebileceğini, hangi uygulamaları kullanabileceğini veya onun için sakıncalı olan içerik ve uygulamaların hangileri olduğunu nedenleriyle birlikte açıklamamız gerekir. Çocuğun yaş ve psikolojik olgunluğuna göre uygun olan kriterler birlikte belirlenebilir, üzerine konuşulabilir. Bu aynı zamanda etkili ve doğru iletişim örneğini de içinde barındırır.
İnternette Geçirilen Zaman
Son zamanlarda içinde bulunduğumuz koşullar nedeniyle ev içinde neredeyse yüz yüze iletişim kalmadı. Okul, ödevler, iş, doğum günü kutlamaları, toplantılar, bayram ziyareti, arkadaş buluşmaları, profesyonel eğitimler, seminerler, alışveriş gibi günlük yaşama ait olan pek çok şey pandemi sebebiyle internet üzerinden yapılmaya başlandı. Doğal olarak bu da internet kullanımını maksimum düzeye çıkardı. Bunlar internetin hele ki pandemi sürecinde hayatımıza sunduğu kolaylıklar ama buzdağının görünmeyen kısmında fiziksel olarak verdiği zararlar (gözlere verdiği zarar, duruş bozukluğuna sebep olma, bazı kas hastalıkları), aile arası iletişimin zayıflaması, bireyselleşme, agresifleşme ve öfkeyi yönetememe, dış dünyadan kopma, problem çözme becerilerinin olumsuz etkilenmesi gibi kişiye ve ilişkilere zarar veren bir yanı da var.
Çocuklar her zaman yetişkinlerden ne görürse onu yapmak isterler. Örneğin, çocuğun yanında kitap okunursa çocuk kitap okumak ister, elinde sürekli telefon olan bir yetişkin görürse de onun gibi sürekli elinde telefon olmasını isteyebilir. Pandemi sürecinde herkes evdeyken çocuklara bu konuda iyi bir rol model olunamamış olabilir. Yetişkinlerin de interneti en azından çocuğun yanında sınırlı ve belirli bir zaman diliminde kullanması çocuğa iyi bir örnek teşkil eder.
İnternet artık günlük yaşamın bir parçası haline geldi. Bu sebeple çocuğun interneti kullanmasını engellemek veya yasaklamak doğru değildir. Sıkı kurallar koyarak, yasaklayarak, engelleyerek ve korkutarak iyi bir davranış öğretmiş olmayız. Bu tutum tam tersi şekilde etki edebilir ve çocuklar interneti amacı dışında ve gizli bir şekilde kullanmaya başlayabilir.
İnternette Çocukları Bekleyen Tehlikeler
İnternet, içine konan bilginin, görüntünün ve her türlü içeriğin denetlenmesine imkan veren bir sistem değil. Böylesi ucu bucağı olmayan, milyonlarca web sitesinin, arkadaşlık\sohbet gruplarının olduğu bir ortam yolun kolay bir şekilde kaybedilmesine sebep olabilir. İnternet ortamında, çocukların henüz öğrenmeye hazır olmadıkları şeylerle karşılaşma tehlikesini görebiliriz. Erotik içerikli siteler, yetişkinlere yönelik sohbet programları, şiddet içeren video görüntüleri, çeşitli oyunlar…vb. Yanlış\eksik bilgi veren her türlü site, çocukların internet kullanımında zarar görebileceği tehditleri içerir. Bunun yanı sıra sohbete zorlanmak, özel bilgilerin istenmesi, kamera yoluyla veya mesaj yoluyla tacizde bulunma gibi durumlar da internet kullanımında rastlanabilecek tehlikelerdir. Çocuklarımızla böyle durumlar karşısında ne yapmaları ve nasıl davranmaları gerektiği hakkında önceden konuşmak riskleri azaltabilir. Örneğin adres, telefon, okul ismi gibi özel bilgilerini kimseyle paylaşmamaları gerektiği, her türlü sözlü ve yazılı tacizde iletişimi durdurmaları ve ebeveynlerine haber vermeleri gerektiği, zorla istenen herhangi bir isteğe karşılık vermemeleri, günlük işlerin aksatılacak şekilde internet başında vakit geçirmemeleri gibi konularda uyarmak yararlı olacaktır.
İnternetsiz bir yaşam düşünmediğimiz şu günlerde, umarım hepimiz interneti amacına uygun ve verimli bir şekilde kullanırız. İnternet kullanımını kontrol etmek bizim elimizde; aile içi birlikte yapılacak aktivite, yemek zamanlarını birlikte keyifli hale getirmek, çocuklarımıza iç denetim kazandırmak, ev içinde çocuklarımızın ilgi ve dikkatini çekecek oyuncak, kitap ya da herhangi bir materyal bulundurmak internette geçirilecek süreyi azaltmada ve yüz yüze iletişimin artmasında faydalı olacaktır.
Yazar : Psikolog İrem Bekar